
Chắc chắn các bậc cha mẹ đều muốn và thường xuyên đưa ra những lời khen cho con mình. Điều đó hoàn toàn đúng và rất tốt, bởi khen ngợi trẻ chính là phần thưởng tinh thần to lớn đối với trẻ. Đôi khi một lời khen đơn giản còn có giá trị hơn rất nhiều món đồ chơi đắt tiền khác. Tuy nhiên, lời khen cũng dẫn đến tác hại của chúng.
Khen ngợi trẻ giúp tạo động lực để trẻ phát triển và làm những điều tốt hơn nữa. Khi trẻ cảm thấy việc làm của mình là tốt, mang lại lợi ích và được ba mẹ, mọi người công nhận, chắc chắn trẻ sẽ cảm thấy tự hào và mong muốn được khen thêm nữa, và sẽ làm những việc tốt nhiều hơn nữa.
Đặc biệt trẻ sẽ tự tin hơn trong cuộc sống, một đứa trẻ thiếu lòng sự tin sẽ không muốn thử những gì mới mẻ và thách thức bởi vì chúng luôn sợ sẽ bị thất bại hay làm người khác thất vọng. Điều này có thể khiến chúng thụt lùi lại phía sau trong cuộc sống và ngăn cản chúng đạt được những thành công trong công việc.
Những kẻ thù của sự tự tin chính là sự lo sợ và thiếu khuyến khích. Tuy nhiên, khuyến khích và khen ngợi sao cho đúng cách thì không phải bậc cha mẹ nào cũng làm được.
KHEN NGỢI TRẺ NHƯ THẾ NÀO CHO ĐÚNG?
Lời khen được ví như hạt giống tâm hồn, gieo vào trong suy nghĩ của đứa trẻ những điều tích cực, tốt đẹp. Nhưng vì là “hạt giống” nên cũng phụ thuộc rất nhiều vào các “gieo trồng” của cha mẹ và mọi người xung quanh, có thể sẽ nảy mầm, đơm hoa thơ kết trái ngọt, nhưng cũng có thể bị mối mọt, lụi tàn.
Dưới đây là bí quyết giúp các bậc cha mẹ nuôi dạy một đứa trẻ tự tin:
1- Luôn vổ vũ mọi nỗ lực của con, dù chúng thành công hay thất bại:
Khi bạn đang lớn lên, hành trình sẽ quan trọng hơn là đích đến. Vì vậy dù con bạn có thể ghi được bàn thắng cho đội bóng hay chẳng may sút ra ngoài, vẫn cứ vỗ tay cổ vũ cho nỗ lực của chúng- Ông Pickhardt tư vấn- Trẻ không bao giờ nên cảm thấy ngượng ngùng, xấu hổ khi đã cố gắng.
Trên chặng đường phấn đấu lâu dài, sự nỗ lực hết mình một cách kiên trì sẽ góp phần xây dựng lòng tự tin của trẻ nhiều hơn là làm tốt mà lúc có lúc không.
2. Bố/mẹ tin con vì…
Khi muốn con cam kết việc gì đó hoặc ngay cả khi con đã hoàn thành nhiệm vụ, bạn hãy nói câu này. Ví dụ “Mẹ tin con sẽ thực hiện được lời hứa”, “Mẹ tin con chắc chắn giải được bài toán này mà”…
3. Cho biết vì sao trẻ được khen
Lời khen được ví như hạt giống tâm hồn”gieo trồng” của cha mẹ và những người xung quanh. Lời khen bao giờ cũng cần đi cùng giải thích, nếu không sẽ chẳng có ý nghĩa gì. Bạn không nên khen chung chung: “Con ngoan lắm”, “Con giỏi lắm” mà có thể là: “Con làm mẹ thấy rất vui vì…”. Hãy cho trẻ biết tại sao bé lại được khen. Như vậy bé mới hiểu đúng mẹ đang khen mình cái gì để lần sau nỗ lực làm tốt hơn.
4. Cảm ơn hành động của con
Trong cuốn sách “Cha mẹ Nhật dạy con tự lập” tác giả Sugarhara đã lí giải thế này: Nếu cha mẹ nào lấy việc khen ngợi con làm động lực cơ bản khiến trẻ hành động, sẽ nuôi dưỡng bên trong nguy cơ trẻ chỉ làm việc khi được cha mẹ khen ngợi. Nhưng khi trẻ làm được việc gì, thay vì nói những câu “Con mẹ giỏi quá”, “Con mẹ quả là người lớn”, thì cha mẹ hãy nói những lời cảm ơn với việc con đã làm giúp bằng cảm xúc vui sướng và chân thành với trẻ như “Cảm ơn con”, “Con đã giúp mẹ được rất nhiều việc”, “Mẹ rất vui”, hay là “mama so happy”. Bởi vì khi giúp đỡ cha mẹ, trẻ rất muốn biết cha mẹ cảm nhận gì về hành động ấy. Khi có thể hãy nói cho trẻ biết cảm xúc của mình, và càng truyền tải cụ thể từng việc làm của trẻ đã đem đến cho mình những niềm vui và lợi ích gì càng tốt.
Những lời khen “con mẹ giỏi quá”, “con mẹ quả là người lớn” không hề có ý xấu nhưng nó lại không cho trẻ biết được rằng việc làm của trẻ đã có những lợi ích tích cực như nào đối với cha mẹ, bởi nó không phải là những lời nói diễn tả cha mẹ cảm nhận như nào với việc làm của trẻ.
Thừa nhận hành động của con bằng cách nói ra cảm xúc của bản thân về hành động ấy cũng chính là một cách khen ngợi.
5. Ngày hôm nay con đã thể hiện rất tốt
Khi trẻ em tích cực trong một loạt các hoạt động, chúng có thể được cải thiện rất nhiều về kỹ năng giao tiếp, khám phá… Khi con đang làm tốt như thế, hãy thêm vào vài lời khen sẽ khiến con tràn đầy năng lượng.
6. Không so sánh
Bạn nên đánh giá con dựa vào chính bé ngày hôm qua chứ không so sánh với bạn hàng xóm hay bạn cùng lớp. Con bạn có thể chạy không nhanh bằng con hàng xóm, nhưng kết quả lần thi này của bé đã tiến bộ rất nhiều so với những lần trước. Bạn hãy khen con vì điều đó.
Việc so sánh khi khen ngợi sẽ khiến bé có đánh giá lệch lạc về bản thân cũng như về người khác. Từ đó, bé sẽ coi thường những bạn không bằng mình, hoặc nảy sinh tính đố kỵ.
Giáo dục gia đình là sự tương tác giữa cha mẹ và con cái. Mỗi bậc cha mẹ nên không ngừng cải thiện bản thân để đồng hành cùng quá trình trưởng thành của con cái.